Over een maand is het achttien jaar geleden dat Bart de Graaff op slechts 35-jarige leeftijd overleed. De oprichter van BNN is bij de jongere generatie wellicht niet meer bekend. Zonde, want de markante tv-persoonlijkheid stond aan de wieg van talloze tv-formats, die anno 2020 nog steeds actueel en populair zijn. Ook enkele unieke PR-stunts zijn met de medewerking van deze creatieve, brutale persoonlijkheid tot stand gekomen.
Bart de Graaff was niet alleen qua persoonlijkheid, maar ook door zijn fysieke verschijning uniek. Tijdens het buitenspelen, op negenjarige leeftijd, liep hij een bacteriële infectieziekte op. Deze ziekte tastte langzaam zijn nieren aan met als gevolg een groeistoornis. Hierdoor zou hij permanent het lichaam van een twaalfjarige houden. Zo maakte Bart zijn tv-debuut als ‘kind’ op twintigjarige leeftijd in een reclame voor koekjesmerk Bichoc. Maar al was hij zelf klein van stuk, zijn PR-stunts waren dat allesbehalve.
BNN
Bart was programmamaker bij, de toen nog publieke omroep, Veronica. Hier presenteerde hij het programma B.O.O.S (Bart Omroep Organisatie Stichting), de voorloper van BNN (Bart News Network). In dit programma ging Bart onderzoeken hoe iemand zijn eigen omroep kon oprichten in het publieke bestel. Om dit te realiseren had BNN 60.000 leden nodig. Er werd een campagne gevoerd die nu het meest vergelijkbaar is met de werkwijze van PowNed. Op een brutale maar altijd respectvolle manier is Bart te zien op het Binnenhof, waar hij ministers vraag om lid te worden. NEC, destijds de enige club in Nederland zonder shirtsponsor, werd ook onderdeel van het marketingplan. Dit idee ontstond bij BNN/VARA directeur Gerard Timmer. Hij zag een kans om zowel NEC als Bart te profileren en zo alle benodigde leden te werven. Op 17 januari 1997 werd BNN bekendgemaakt als de nieuwe hoofdsponsor van NEC.
De Nederlandse Berlusconi
“Ik voel mij toch een beetje de Berlusconi van Nederland”, zegt Bart tijdens de bekendmaking van het hoofdsponsorschap. Dit kenmerkt het karakter van de programmamaker: brutaal, grappig, onconventioneel, maar ook geliefd, positief en creatief. Al deze eigenschappen kwamen samen in het wekelijkse programma BNN van Bart op Veronica, waarin onder meer NEC de kans kreeg om wekelijks de club te profileren op landelijke tv. Dit was een voorloper van bijvoorbeeld Club.TV wat nu elke Eredivisieclub heeft.
In het programma had Bart verschillende items zoals het nep telefoongesprek tussen sponsor en trainer ‘de Koef’, de mediatraining van Bart verkleed als Kees Jansma en de make-over van de harde kern van NEC met Bart ‘Mari van de Ven’ de Graaff. De hoge gunfactor die Bart had, komt misschien het best naar voren in een item waarin Bart met de voltallige NEC-selectie de Macarena (toen een grote hit) danst op het trainingsveld. Al deze items zouden later als inspiratiebron dienen voor bijvoorbeeld de TV Kantine, maar ook voor bijvoorbeeld StukTV en andere YouTubers die houden van pranks.
Helikopter
De grootste en misschien bekendste PR-stunt van Bart was het onaangekondigd landen met een helikopter op de middenstip in het Abe Lenstra stadion tijdens de rust van de wedstrijd NEC-Heerenveen. Iets wat tegenwoordig absoluut onmogelijk en ondenkbaar zou zijn. Mede door deze actie sprak heel Nederland over Bart en BNN, behaalde BNN de C-status, kwam het in het publieke bestel en groeide het uit tot de omroep die het nu is.
De donorshow
Dertien jaar geleden, dus vijf jaar na het overlijden van Bart, had BNN geheel à la Bart een PR-stunt opgezet om aandacht te vragen voor het tekort aan donororganen. In dit rechtstreeks uitgezonden BNN-televisieprogramma moest de terminaal zieke 37-jarige Lisa kiezen aan welke van de drie nierpatiënten zij haar gezonde nier wilde afstaan. De 1,2 miljoen kijkers mochten meedoen en via sms hun voorkeur doorgeven. Uiteindelijk bleek de doodzieke Lisa een kerngezonde actrice te zijn en de drie kandidaten – wel ziek overigens – zaten ook in het complot. De ophef rondom deze controversiële show leverde de nodige aandacht op voor de donorproblematiek.
De lessen die we hieruit kunnen trekken, zijn dat creativiteit, lef, brutaliteit en humor kunnen leiden tot mooie en succesvolle PR-stunts. De energie en het plezier spatte er bij Bart vanaf en de leden waren snel binnen. BNN zou nooit hebben bestaan als er destijds meer keuzes ‘volgens het boekje’ waren gemaakt. Als NEC-fan maar ook zeker door zijn neus voor memorabele PR-stunts zal Bart altijd als inspiratiebron gelden.
